“Parmak emme alışkanlığı uzun süre devam ettiğinde açık kapanış dediğimiz, üst ön dişlerin alt ön dişleri yeterince örtmediği durum ortaya çıkmaktadır. Üst ön dişler daha önde, alt çene ise normalden daha geride konumlanır. Üst çenede daralma ve buna bağlı olarak dişlerde çapraşıklıklar meydana gelir. Ayrıca, parmakta da şekil bozuklukları görülür” diyen İstanbul Okan Üniversitesi Diş Hastanesi Ortodonti Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Merve Nur Eğlenen, aileleri bilgilendirdi.
Parmak emme, şiddetli diş ve çene bozukluklarına neden olan kötü bir alışkanlıktır. İlk yıllarda bebekte görülen emme refleksinin bir sonucu olduğu düşünülüp doğal kabul edilebilir. Fakat, 5 yaşından sonra parmak emme alışkanlığı sonlandırılmazsa, dişsel ve iskeletsel sorunlar ortaya çıkar.
Dişlerde Çapraşıklık ve Konuşma Bozukluklarına Neden Olabilir!
Parmak emme süresinin uzunluğu ve şekli de bu sorunun şiddetini arttırır. Parmak emme alışkanlığı, uzun süre devam ettiğinde açık kapanış dediğimiz, üst ön dişlerin alt ön dişleri yeterince örtmediği durum ortaya çıkmaktadır. Üst ön dişler daha önde, alt çene ise normalden daha geride konumlanır. Bu alışkanlık, erken yaşlarda terk edilmediğinde, dişlerle birlikte, onları çevreleyen çene kemikleri ve ağız yapıları da etkilenir. Üst çenede daralma ve buna bağlı olarak dişlerde çapraşıklıklar meydana gelir. Bütün bu değişiklikler, alt ve üst çenenin uyumlu kapanmasını engelleyerek çiğneme sırasında problemlere, yanaklarda ağrıya ve burun yerine ağız yoluyla nefes almaya neden olur. Çocuk, üst dişlerin alt dişleri örtmemesi sonucu aralarında açılan boşluğa dilini yerleştirmeye başlar. Böylece dil, konuşma ve yemek sırasında normal görevini yerine getiremez. Dişler ve çene iskeletinde karşılaşılan bu sorunların yanında, ayrıca, parmakta şekil bozuklukları ve parmaktaki mikro-organizmaların emme sırasında vücuda alınması ile kronik enfeksiyonlar ortaya çıkar.
Erken Teşhis Edilmez İse Cerrahi İşlem Gerekebilir!
Eğer karışık dişlenme döneminde, yani daimi ve süt dişlerinin ağızda beraber bulunduğu dönemde, bu alışkanlık terk edilirse, ortaya çıkan bozukluklar kendiliğinden düzelebilir. Aksi durumda, kalıcı hale gelir ve düzelme ancak ortodontik tedavi ile sağlanabilir. Hatta erken dönemde tedavi uygulanmazsa, çene ilişkilerinin düzeltilmesi için erişkin yaşta cerrahi işlem dahi gerekebilir.
“Parmak Emmeye Neden Olan Stres Faktörü Ortadan Kaldırılmalı”
Çocuğun alışkanlığını bırakması için öncelikle pozitif yönlendirme ve ödüllendirme ile motivasyonu arttırılabilir. Çünkü çoğu çocukta, parmak emme bir çeşit koruma mekanizması olarak ortaya çıkmakta ve alışkanlığa dönmektedir. Alışkanlığın bıraktırılması için öncelikle çocuğun bu konuda istekli olması ve bu alışkanlığı edinmesine neden olan stres faktörlerinin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Özellikle küçük çocuklarda, parmak bir bandajla sarılarak hatırlatma yapılabilir.
Ağız İçi Aygıtları İle Parmak Emmeye Son!
Bütün bunların yetmediği durumlarda, parmak emen çocukların erken dönemde bir ortodonti uzmanına görünmeleri ve bu alışkanlığın bir an önce bıraktırılması gereklidir. Ortodonti uzmanı tarafından üst çeneye yerleştirilen aygıtlar hazırlanır. Bu aygıtların damak kısmında parmağın ağıza yerleştirilmesini engellemek için çeşitli tel uzantıları bulunmaktadır. Yerleştirilen aygıtlar, çocukta herhangi bir ağrıya neden olmamakla beraber, birkaç günlük bir alışma süresi gereklidir. Eğer çocuk aygıtı takmazsa, aygıt ortodontist tarafından üst dişlere yapıştırılarak ağız içine sabitlenebilir. Bu aygıtlar, hem parmak emme alışkanlığını ortadan kaldırır, hem de üst ön dişlerdeki ufak çapraşıklıkları düzeltir. Ayrıca, parmak emme alışkanlığına bağlı meydana gelen üst çene daralmalarında, aygıt ile üst çene genişletmesi de elde edilir. Aygıt, çocuk parmak emmeyi bırakıp dişlerdeki düzeltmeler tamamlanıncaya kadar ortalama 6-12 ay arasında ağızda tutulur. Oluşan açık kapanışın miktarına bağlı olarak, ayrıca ileride tel tedavisi ihtiyacı olup olmadığı da ortodontist tarafından değerlendirilir.
Psikolojik Desteği Göz Ardı Etmeyin!
Sonuç olarak, parmak emen çocuklarda ortodonti uzmanı tarafından yapılan bu sabit veya hareketli ağız içi aygıtlarla alışkanlığın önüne geçilir ve tedavi sağlanır, ancak duygusal ihtiyaçlar da parmak emme gibi alışkanlıklara neden olabildiği için, aynı zamanda bir çocuk ve ergen psikolojisi uzmanından destek almak da uygun olabilir. Alışkanlıklara bağlı çene bozukluklarında en önemli nokta, sorunun erken tanı ve tedavisidir. Aksi takdirde, daha ileri yaşlarda, daha uzun süren ve daha maliyetli tedavilere ihtiyaç duyulacaktır.
